انجمن ملی حفاظت در برابر آتش (National Fire Protection Association – NFPA) با پیشینه‌ای بیش از یک قرن فعالیت و برخورداری از مجموعه‌ای گسترده از استانداردهای تخصصی، به یکی از معتبرترین مراجع جهانی در حوزه ایمنی در برابر آتش، برق و سایر مخاطرات تبدیل شده است. این نهاد با نقش برجسته‌ای که در ترویج فرهنگ ایمنی و تدوین دستورالعمل‌های کاربردی ایفا می‌کند، جایگاهی کلیدی در کاهش خطرات و افزایش ثبات عملیاتی محیط‌های شهری و صنعتی به دست آورده است.

این نهاد در سال ۱۸۹۶ در بوستون آمریکا با هدف ایجاد چارچوب‌های منسجم برای پیشگیری از آتش‌سوزی و مدیریت ایمن حوادث مربوط به آن تأسیس شد. این انجمن امروز با انتشار بیش از ۳۲۵ کد و استاندارد در حوزه‌هایی مانند ایمنی ساختمان، سامانه‌های اعلام و اطفای حریق، ایمنی برق، مدیریت بحران و حفاظت جان به مرجع اصلی مورد استناد مهندسان، نهادهای نظارتی و قانون‌گذاران در سراسر جهان تبدیل شده است. مأموریت اصلی NFPA کاهش خسارات انسانی و مالی ناشی از آتش، برق و مواد خطرناک است و این هدف را از طریق تحقیق، آموزش و تدوین استانداردهای به‌روز، داده‌محور و قابل اتکا دنبال می‌کند.

تاریخچه شکل‌گیری

در اواخر قرن نوزدهم و هم‌ زمان با گسترش سریع صنایع در آمریکا، شمار آتش‌سوزی‌های بزرگ به‌طور قابل توجهی افزایش یافت. اگرچه فناوری اسپرینکلرهای خودکار به‌ تازگی معرفی شده بود، نبود یک استاندارد مشترک باعث می‌شد بهره‌برداری مؤثر از این سامانه‌ها با دشواری همراه باشد. در سال ۱۸۹۵ گروهی از مهندسان صنعتی با هدف رفع این ناهماهنگی گرد هم آمدند و نخستین گزارش رسمی مربوط به حفاظت اسپرینکلرها را تدوین کردند؛ گزارشی که بعدها به‌عنوان پایه شکل‌گیری استاندارد NFPA 13 شناخته شد.

13 NFPA - استاندارد نصب سامانه‌های اسپرینکلر (نسخه ۲۰۱۹)

یک سال بعد، در ۶ نوامبر ۱۸۹۶، انجمن ملی حفاظت در برابر آتش به‌صورت رسمی تأسیس شد. در سال‌ 1911 تدوین 70 NFPA به NFPA واگذار شد.

کد ملی برق (NEC) – نسخه ۲۰۲۶

در سال 1913 پس از آتش‌سوزی کارخانه بلوز ترای‌انگل‌، استاندارد 101 NFPA پایه‌گذاری شد.

کد ایمنی جان یا زندگی برای حفاظت از افراد در ساختمان‌های جدید و موجود

با گسترش صنایع، فناوری‌ها و زیرساخت‌های مدرن، دامنه فعالیت NFPA نیز توسعه یافت و امروزه استانداردهای آن علاوه بر ایالات متحده، در کشورهای مختلف جهان مبنای مقررات ملی و الزامات قانونی قرار گرفته‌اند.

حوزه فعالیت‌ها
NFPA در طیف گسترده‌ای از موضوعات ایمنی فعالیت می‌کند. مهم‌ترین محورهای کاری عبارتند از:
• ایمنی ساختمان و سازه‌ها
استانداردهایی برای طراحی، ساخت و بهره‌برداری ساختمان‌ها با هدف کاهش خطر آتش و ایجاد مسیرهای خروج ایمن.
• سامانه‌های اعلام و اطفای حریق
استانداردهای دقیق در طراحی و نگهداری اسپرینکلرها، سیستم‌های تشخیص حریق، خاموش‌کننده‌ها و سامانه‌های پیشرفته اطفا.
• ایمنی برق و تجهیزات الکتریکی
به‌روزرسانی و انتشار 70 – NFPA (مرجع قانونی ایمنی برق) که معتبرترین مرجع جهانی در ایمنی الکتریکی محسوب می‌شود.
• ایمنی جان و تخلیه اضطراری
استاندارد 10 NFPA به‌طور ویژه بر حفاظت ساکنان، مسیرهای خروج، روشنایی اضطراری و شرایط بهره‌برداری ایمن متمرکز است.
• مدیریت بحران و آمادگی اضطراری
کدها و راهنماهایی برای برنامه‌ریزی واکنش سریع، مدیریت بلایای طبیعی، حوادث شیمیایی و هماهنگی بین سازمان‌های امدادی.
• ایمنی مواد قابل‌اشتعال و خطرناک
استانداردهای اساسی مانند 30 NFPA (مایعات قابل‌ اشتعال) و 58 NFPA (گازهای نفتی مایع) برای ذخیره‌سازی، حمل و استفاده ایمن.

استانداردها
در میان بیش از ۳۲۵ استاندارد، چند کد به‌عنوان ستون‌های اصلی ایمنی جهانی شناخته می‌شوند.

الزام قانونی و تأثیر جهانی

استانداردهای NFPA در بسیاری از کشورها، بخشی از قوانین ملی یا آیین‌نامه‌های ساختمانی و صنعتی محسوب می‌شوند. از این‌ رو، رعایت آن‌ها الزام قانونی است. این استانداردها نقشی مستقیم در کاهش تلفات انسانی، کاهش خسارات مالی و افزایش تاب‌ آوری زیر ساخت‌های شهری و صنعتی دارند.
3-4- نقش آموزشی و فرهنگ‌سازی
NFPA

علاوه بر تدوین استانداردها، با انتشار کتاب‌های تخصصی، دوره‌های آموزشی آنلاین، مستندهای فنی و کمپین‌های عمومی آگاهی‌رسانی، سهم مهمی در ارتقای فرهنگ ایمنی دارد. این اقدامات موجب می‌شود دانش ایمنی از سطح متخصصان فراتر رفته و در میان عموم جامعه نیز نهادینه شود.

تأثیر جهانی
استانداردهای NFPA نه‌تنها در آمریکا، بلکه در بسیاری از کشورهای جهان به‌عنوان مبنای طراحی، بازرسی، صدور مجوز و بهره‌برداری به کار گرفته می‌شوند. حوزه‌های اثرگذاری این انجمن شامل:
• صنعت ساختمان و پروژه‌های عمرانی
• صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
• نیروگاه‌های خورشیدی و بادی
• ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی
• مدیریت مواد شیمیایی خطرناک
• زیرساخت‌های حمل ‌و نقل و انبارداری

همکاری این انجمن با سازمان‌های بین‌المللی، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، به همسان‌سازی استانداردها و انتقال دانش روز کمک کرده است و نقش NFPA را به یک مرجع جهانی برای ایمنی تبدیل کرده است.

اهمیت رعایت استانداردها
رعایت استانداردهای NFPA، بخشی جدایی‌ناپذیر از طراحی و اجرای پروژه‌های ایمن است. این استانداردها:
• میزان ریسک حوادث و تلفات را به‌طور محسوس کاهش می‌دهند.
• بر اساس تحلیل هزاران حادثه واقعی و پژوهش‌های به‌روز تدوین شده‌اند.
• مبنایی برای آموزش و ارتقای فرهنگ ایمنی سازمان‌ها فراهم می‌کنند.
• اعتبار فنی پروژه‌ها را افزایش داده و مورد تأیید نهادهای نظارتی و سرمایه‌گذاران قرار می‌گیرند.
از این رو پایبندی به NFPA، تضمینی برای ایمنی، کارآمدی و اعتبار فنی پروژه‌هاست.

چالش‌ها
برای حفظ جایگاه جهانی، NFPA باید با فناوری‌ها و تهدیدات نوظهور همگام شود. مهم‌ترین چالش‌های پیش‌رو عبارتند از:
• فناوری‌های هوشمند و اینترنت اشیاء (IOT)
یکپارچه‌سازی حسگرهای هوشمند، هوش مصنوعی و سامانه‌های مبتنی بر IOT نیازمند بازنگری‌های عمیق در استانداردهای فعلی است.
• مخاطرات مرتبط با باتری‌های لیتیوم-یون
افزایش خودروهای برقی و سیستم‌های ذخیره انرژی، استانداردهای جدید و دستورالعمل‌های ویژه‌ای می‌طلبد.
• ساخت‌ و ساز سبز و مصالح نوین

مصالح نو، سامانه‌های صرفه‌جویی انرژی و ساختمان‌های هوشمند چالش‌های تازه‌ای در حوزه ایمنی ایجاد کرده‌اند. آینده NFPA وابسته به سرعت انطباق با فناوری‌های نو، تقویت همکاری‌های جهانی و توسعه پژوهش‌های مبتنی بر داده خواهد بود.