سیستم های اطفای آبی_ زون کنترل اسمبلی (Zone Control Assembly)

01 بهمن 1401 توسط بیگزاده در مقالات آموزشی

در ساختمان‌های بلندمرتبه، هتل‌ها، بیمارستان‌ها و یا مراکز خرید، ضرورت دارد که سیستم‌های اطفای حریق آبی به‌صورت شبکه‌ای و زون بندی اجرا شوند؛ در این شبکه هر زون اطفاء بانام‌های زون اسمبلی، زون کنترل ولو یا پکیج کنترل و نظارت بر سیستم اسپرینکلر شناخته می‌شود. هر زون شامل متعلقات اول خط ازجمله اسپرینکلر، شیر تست و تخلیه، فلوسوئیچ، گیج فشار، شیر پروانه‌ای و شیر یک‌طرفه (آپشنال) است. عملکرد زون اسمبلی بدین‌صورت است که در زمان آتش‌سوزی و یا شرایط تست سیستم؛ به پنل اعلام حریق سیگنال ارسال می‌کند. این سيگنال نشان می‌دهد كه در كدام زون، حریق رخ‌داده و آب در حال تخليه است. از مزایای استفاده از زون اسمبلی، می‌توان به‌صرفه جویی در مصرف آب، سادگی تست سیستم، دریافت سریع‌تر تأییدیه سازمان آتش‌نشانی و نصب آسان اشاره کرد.

زون کنترل اسمبلی (Zone Control Assembly) یا زون کنترل ولو (Zone Control Valve)؛ بخشی از سیستم اطفای حریق آبی (اسپرینکلر) است؛ که جهت جدا کردن یک ناحیه (زون) از شبکه کلی به کار می‌رود و در ابتدای ورودی هر طبقه جهت کنترل جریان آب نصب می‌شود. در زمان عملکرد هر زون اطفای حریق، زون اسمبلی مربوط به همان زون اقدام به فعال‌سازی سیستم اعلام می‌نماید.
هر زون از یک یا چند اسپرینکلر، شیر تست و تخلیه، فلوسوئیچ، گیج فشار، شیر پروانه‌ای و شیر یک‌طرفه (آپشنال) تشکیل‌شده است.



"عملکرد زون اسمبلی"
هنگامی‌که يك يا چند اسپرينكلر (در اثر حريق و يا عوامل ديگر) فعال می‌شوند و يا شير تست باز می‌شود، فلوسوئيچ افت جريان آب لوله‌ها را تشخيص داده و به پنل اعلام حریق سیگنال ارسال می‌نماید. اين سيگنال نشان می‌دهد كه در كدام زون، آب در حال تخليه می‌باشد. در زمان باز و یا بسته شدن شير پروانه‌ای نیز يك سيگنال ارسال می‌گردد كه وضعیت شير پروانه‌ای (کاملاً باز و يا بسته بودن) را نشان می‌دهد.




"اجزای زون اسمبلی"

اسپرینکلر (Sprinkler)
عملکرد اسپرینکلر به این صورت است که با افزایش دمای محیط و تداوم آن به خاطر آتش‌سوزی، مایع داخل حباب اسپرینکلر منبسط می‌شود. با افزایش فشار مایع، حباب اسپرینکلر شکسته می‌شود و راه برای خروج جریان آب داخل خط اسپرینکلر باز می‌شود؛ در آخر دفلکتور آب تخلیه‌شده را پخش می‌کند و آتش خاموش می‌شود.
انواع اسپرینکلرهای آتش‌نشانی


شیر تست و تخلیه (Test & Drain Valves)
شیر تست و تخلیه روی لوله‌های اسپرینکلر هر زون (ورودی هر طبقه) نصب می‌گردد. در صورت نياز به تست سيستم، شير در حالت تست كه معادل فعال شدن يك عدد اسپرينكلر می‌باشد قرارگرفته، عبور جريان از فلو سوئيچ باعث ارسال سيگنال به پنل اعلام حريق مركزي شده و كل سيستم تست می‌شود. در صورت بروز حريق، پس از فعال شدن اسپرينكلرها و اطفاء حريق، جهت تعويض اسپرينكلرها، ابتدا شير پروانه‌ای بسته‌ شده، سپس شير تست و تخليه در حالت تخليه قرار گرفته، آب درون لوله‌های زون مربوطه تخليه شده، اسپرينكلر تعويض و شير پروانه‌ای باز می‌شود.
شیر تست و درین

فلوسوئیچ (Flow switch detector)
فلوسوئيچ داراي تیغه‌ای جهت تشخيص جريان آب می‌باشد. با قرار گرفتن اين تيغه درون لوله و عبور جريان آب از آن، چه در زمان فعال شدن اسپرينكلرها و چه در زمان تست سيستم، سيگنالی در جهت نشان دادن ناحيه اطفاء به پنل اعلام حريق ارسال می‌شود.
کنترل جریان آب

مانومتر (Pressure Gauge)
از مانومتر یا گیج فشار برای اندازه‌گیری و کنترل فشار جریان آب در زون اسمبلی استفاده می‌شود.
گیج پرشر

شیر پروانه‌ای (Wafer Butterfly valve)
عملکرد شیرهای باترفلای ولو یا پروانه‌ای، به این صورت است که از آن‌ها برای کنترل جریان آب و کاهش ضربات قوچ استفاده می‌شود. مهم‌ترین خاصيت اين شير قابليت مانيتورينگ از طريق پنل مركزی می‌باشد. اين قابليت با ارسال يك كانتكت الكتريكال، اوپراتورها و كارشناسان نگهداري سيستم را از باز يا بسته بودن خط مطلع می‌نماید.
باترفلای ولو

شیر یک‌طرفه (Swing Check Valves)
شیر یک‌طرفه یا سوئینگ چک ولو که از آن با عنوان شیر برگشتی هم یاد می‌شود، شیری اتوماتیک است که اجازه می‌دهد آب فقط در یک‌ جهت حرکت کند. شیر یک‌طرفه با جریان روبه‌جلو بازشده و با جریان معکوس بسته می‌شود.
سوئینگ چک ولو

ویژگی‌های زون اسمبلی
زون کنترل ولو بنا بر استانداردهای جهانی و همچنین مطابق با دستورالعمل سازمان آتش‌نشانی؛ می‌بایست دارای تأییدیه‌های بین‌المللی UL یا FM باشد. در زون اسمبلی سیستم اطفای حریق آبی، نکته قابل‌توجهی که باید رعایت گردد یکسان بودن سایز فلوسوئیچ با سایز شیر پروانه‌ای سیگنال دار می‌باشد. با توجه به تعداد کل اسپرینکلرهای پروژه و سایز لوله‌های انتخابی برای این مجموعه می‌توان سایز سایر شیرآلات را تعیین کرد.

استفاده از زون اسمبلی روشی مدرن و نوین جهت صرفه‌جویی سریع‌تر و کارآمدتر در هدر رفتن آب است. روش‌های معمول تست رایزر اسپرینکلر (نیازمند به پمپ آتش‌نشانی) دشوار و پرهزینه هستند و همچنین نیاز به مهارت و تخصص بالایی دارند؛ اما این امر در زون اسمبلی، تنها با چرخاندن و عوض کردن جهت شیر تست و تخلیه، بدون نیاز به مهارت خاصی قابل‌اجرا می‌باشد.

از دیگر مزایای استفاده از زون اسمبلی می‌توان به‌صرفه جویی در مصرف آب، سادگی تست سیستم، دریافت سریع‌تر تأییدیه سازمان آتش‌نشانی و نصب آسان اشاره کرد.


آتش پوشان به همت جمعی از صاحب‌نظران عرصه ایمنی و آتش‌نشانی، هر ماه مقاله‌ای دراین‌باره منتشر می‌کند تا نقشی کوچک در گستره حوزه ایمنی و بهداشت محیط داشته باشد و بدین‌وسیله هم دانش عمومی جامعه در این حوزه را ارتقا دهد و هم قدردان زحمات ارزشمند آتش‌نشان‌ها و دلسوزانی باشد که برای زندگی هر چه امن‌تر مردم میهنمان، بی‌وقفه در تلاش هستند.

ارسال نظر

نام *

ایمیل *

021-66970590