تجهیزات و لباس آتش نشانی- بخش اول حفاظت از دست و بازو

يكى از مسائل مهمی که صنعت و صنایع، در كشورهاى در حال توسعه، درگیر آن هستند، مشکلات ايمنى و بهداشتى پرسنل شاغل در صنايع مى­ باشد. وجود طيف وسيعى از مخاطرات شيميايى، فيزيكى، بيولوژيكى و مكانيكى با خصوصيات خورندگی، برندگی، سميت، سرطان زايى، سوزانندگی، جهش زايى و.....در محيط ­هاى كارى مى تواند سلامت شاغلين و حتى ساير افراد مجاور محيط­ هاى شغلى را به شدت تهديد نماید. از آنجايى که كنترل بخش مهمى از این عوامل زيان آور شغلى عملى نبوده و يا بسيار مشكل مى باشد؛ تنها راه حل باقى مانده تجهيز پرسنل به وسايل حفاظت فردى مناسب و استاندارد خواهد بود . وسايل حفاظت فردى (PPE)شامل گستره وسيعى از لوازم، وسايل و تجهیزاتیست كه به منظور حفاظت قسمت هاى بدن افراد از موهاى سر گرفته تا كف پاها در برابر انواع خطرات احتمالى در محيط هاى مختلف كارى طراحى، ساخته و ارائه مى شوند. براى اينكه وسايل حفاظت فردى بتوانند بالاترين سطح ممكن حفاظت را ایجاد نمایند؛ لازم است كه به شیوه مناسبی انتخاب شوند، به بهترين نحو ممكن نگهداری و بطور صحيح و مداوم مورد استفاده قرار گیرند. با توجه به موارد فوق ضرورت حفاظت فردى دست و بازو مشخص بوده و لازم است. وسايل حفاظت فردى در انواع مختلف ديده مى شوند كه در اين بخش به شناسايى تعدادى از دستكش ها كه در مشاغل مختلف مورد استفاده قرار می گیرند، اشاره مى شود و بعضى از آنها که مهمترند توضيح داده می شوند.

مقدمه
يكى از مسائل مهمی که صنعت و صنایع، در كشورهاى درحال‌توسعه، درگیر آن هستند، مشکلات ايمنى و بهداشتى کارکنان شاغل در صنايع می‌باشد. ايمنى و بهداشت حرفه‌ای شاخص‌هایی هستند که برای ارزيابى ميزان تماس شاغلين با آلاینده‌های مختلف و متعدد محیط‌های كار بسیار حائز اهمیت و قابل‌بررسی می‌باشند. شناسايى و کنترل خطرات براى بالا بردن سطح بهره‌وری در سايه دارا بودن محيطى بهداشتى ايمن و افرادى سالم است.

وجود طيف وسيعى از مخاطرات شيميايى، فيزيكى، بيولوژيكى و مكانيكى با خصوصيات خورندگی، برندگی، سميت، سرطان‌زایی، سوزانندگی، جهش‌زایی و...در محیط‌های كارى می‌تواند سلامت شاغلين و حتى ساير افراد مجاور محیط‌های شغلى را به‌شدت تهديد نماید.

ازآنجایی‌که كنترل بخش مهمى از این عوامل زیان‌آور شغلى عملى نبوده و يا بسيار مشكل می‌باشد؛ تنها راه‌حل باقی‌مانده تجهيز کارکنان به وسايل حفاظت فردى مناسب و استاندارد خواهد بود.



وسايل حفاظت فردى (Personal Protective Equipments)

وسايل حفاظت فردى (PPE) شامل گستره وسيعى از لوازم، وسايل و تجهیزاتی است كه به‌منظور حفاظت قسمت‌های بدن افراد از موهاى سر گرفته تا حفاظت از پاها در برابر انواع خطرات احتمالى در محیط‌های مختلف كارى طراحى، ساخته و ارائه می‌شوند.

بخشى از وسايل حفاظت فردى شامل موارد زير می‌باشند:

کلاه‌های ایمنی و عملیاتی، عینک‌ها، شيلدهاى صورت،رسپيراتورها، گوش‌گیرها ،دستکش‌ها، ، ماسک‌ها و سیستم‌های تنفسی ، لباس‌های عملیاتی و نسوز، آستين بندها، لباس‌های یکپارچه، پیشبندها، روپوش‌ها، ساق‌بندها، پوتین‌ها و کفش‌های ایمنی، تجهیزات سنجشی و هشداردهنده ،تجهیزات کار در ارتفاع و غیره. براى اينكه وسايل حفاظت فردى بتوانند بالاترين سطح ممكن حفاظت را ایجاد نمایند؛ لازم است كه به شیوه مناسبی انتخاب شوند، به بهترين نحو ممكن نگهداری و به‌طور صحيح و مداوم مورداستفاده قرار گیرند.



وسايل حفاظت فردى دست و بازو
انواع خطراتى كه انگشتان دست، دست و بازوان را تهديد می‌کند؛ می‌توان به خطراتى نظير درجه حرارت‌های بسيار بالا و پایین، مواد مذاب، جرقه، شعله، مواد تيز و برنده و لبه‌های ناصاف، مواد شیمیایی، مواد رادیواکتیو، ارتعاش، الكتريسيته، مواد بيولوژيكى و غيره اشاره كرد كه می‌توانند پیامدهایی نظير سوختگی، قطع عضو، بريدگی، شکستگی، تورم، کوفتگی، حساسیت‌ها، بیماری‌های سيستميك و غیره را به دنبال داشته باشند. با توجه به موارد فوق ضرورت حفاظت فردى دست و بازو مشخص بوده و لازم است.

وسايل حفاظت فردى در انواع مختلف ديده می‌شوند كه در اين بخش به شناسايى تعدادى از دستکش‌ها كه در مشاغل مختلف مورداستفاده قرار می‌گیرند، اشاره می‌شود و بعضى از آن‌ها که مهم‌ترند توضيح داده می‌شوند.

-دستکش عایق برق که برای حفاظت در برابر برق‌گرفتگی و شوک‌های ناشی از آن مورداستفاده قرار می‌گیرند. این دستکش‌ها برای افزایش مقاومت در برابر صدمات مکانیکی و فیزیکی نظیر پارگی، سوراخ شدن، پوسیدگی و غیره با یک‌لایه حفاظتی پوشش داده می‌شود و برحسب میزان مقاومت در برابر ولتاژهای مختلف به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شوند.



- دستکش‌های ساخته‌شده از لاتکس سنگین يا چرم استيل دار (چرمی_فلزى) که براى حفاظت دست افراد در برابر سايش و سند بلاست مورداستفاده قرار می‌گیرد.



-دستکش‌های مشبك بافته‌شده از سيم.

-دستکش‌های سربى (مقاوم در برابر يونيزاسيون و اشعه X).

-دستکش‌های چرمی آلومينيومى که براى حفاظت در برابر جرقه، شعله و مذابِ فلزات حاصل از عمليات جوشكارى و لحیم‌کاری و غیره به كار می‌رود.

-دستکش‌های مکانیکی ضد برش و پارگی.



-دستکش‌های نازك ساخته‌شده از لاتكس نظير دستکش‌های جراحى كه در مشاغل پزشکی كه با محلول‌های آبی، كشت بافت و خون در تماس هستند، مورداستفاده قرار می‌گیرند.

-دستکش‌های ضخيم ساخته‌شده از لاتكس براى كارهاى عمومى نظير استفاده توسط افراد خانه‌دار مورداستفاده قرار می‌گیرد.

-دستکش‌های نخى و پنبه‌ای براى محافظت دست در برابر آلودگی‌های ميكروبى، آفتاب‌سوختگی، سايش و حفظ ظرافت و سلامتى كاربرد دارند.

-دستکش‌های آلومينيومى.

-دستکش‌های نئو پرنی با مقاومت فوق‌العاده در برابر اسیدها و حلال‌ها.

-دستکش‌های انگشت فولادى.

-دستکش‌های لاستيكى بوتيل: اين دستکش‌ها ساخته‌شده از لاستيك بوتيل، علاوه بر اينكه در مقابل گازها، مواد شيميايى و بخارات آب بسيار مقاوم و غیرقابل نفوذ هستند؛ در برابر اكسيداسيون و خورندگی حاصل از گاز ازن نيز مقاوم‌اند. علاوه بر اين، در مقابل سايش نيز مقاومت كافى را داشته و در دماهاى پایین قابليت انعطاف خود را حفظ می‌کنند.

-دستکش‌های شیمیایی ضد اسید.


-دستکش‌های شیمیایی ضد حلال.



-‏ دستکش‌های ضد ارتعاش و ضدضربه.


‏استانداردها و ویژگی‌های دستکش‌های ايمنى آتش‌نشانی (SEIZ)

1-‏ روكش خارجى آن از جنس NOMEX هست كه نسبت به حرارت مقاومت بالایی در حدود 800 درجه‏ سانتی‌گراد تحمل می‌کند.

‏2- لايه‏ ميانى از جنس GORE-TEY كه در بين آستر و روكش خارجى دستكش قرار دارد و اجازه ورود آب، مواد شیمیایی، سرما و گرما را به داخل دستكش نمی‌دهد. علاوه بر این، هواى داخل دستكش را به بيرون منتقل می‌کند.

‏3-لايه داخلى آستر از جنس پنبه و کتان كه در مقابل حساسيت پوستی مقاومت می‌نماید.

دستکش‌های مناسب در عملیات آتش‌نشانی می‌بایست داراى خصوصيات انحصارى زير باشند:

-مقاومت كافى در برابر سطوح سخت و زبر را دارا باشند.

‎-در ساخت آن‌ها از اليافى استفاده شود كه حساسیت‌های پوستی را به حداقل ممكن كاهش دهد.

-در برابر خطرات شيميايى مقاومت كافى را دارا باشد.

آتش پوشان به همت جمعی از صاحب‌نظران عرصه ایمنی و آتش‌نشانی، هر ماه مقاله‌ای دراین‌باره منتشر می‌کند تا نقشی کوچک در گستره حوزه ایمنی و بهداشت محیط داشته باشد و بدین‌وسیله هم دانش عمومی جامعه در این حوزه را ارتقا دهد و هم قدردان زحمات ارزشمند آتش‌نشان‌ها و دلسوزانی باشد که برای زندگی هر چه امن‌تر مردم میهنمان، بی‌وقفه در تلاش هستند.


منبع: سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی تهران