سیستم اعلام حریق: حفاظت از سرمایه و شیوه شناسایی حریق

اگرچه تا همین اواخر، علائم و نشانه های سامانه های اعلام حریق، به رغم دگرگونی های زبانی تغییر چندانی نکرده، اما نگاهی به سیر بهینه سازی این سامانه، موید افزایش سرعت اطلاع از حریق و اعلام آن، همچنین افزایش روز افزون دقت سامانه ها در تعیین دقیق محل آتش سوزی ست: از به صدا درآوردن زنگ کلیسا، سوت بخار کارخانه یا زنگ دستی نگهبانان برای اطلاع رسانی به آتش نشانی تا سیستم های اعلام حریق هوشمند امروزی. و امروزه نیز سازندگان سیستم های آدرس پذیر هوشمند، با بهره گیری از امواج و سیستم های وایرلس ( بی سیم) نسل جدیدی از سامانه های اعلام حریق را به صنعت ایمنی و آتش نشانی ارائه کرده اند که علاوه بر تشخیص سریع، دقیق و هوشمندانه حریق، مشکلات ناشی از کابل کشی، قطع کابلهای رابط، لزوم بازدید فصلی سامانه و... هزینه ای که بابت خرید و نصب سیستم های اعلام حریق پرداخته میشود، نوعی سرمایه گذاری نهان به حساب می آید و از دیگر سو، بیمه هرگز قادر به جبران کامل خسارت مالی و خسارت های روانی و جانی ناشی از حریق نخواهد بود، منطقی است اگر با طراحی و مشاوره درست برای خرید و جاگذاری اصولی و متناسب با کاربری محیط، از اتلاف هزینه ناشی از ناکارآمدی سامانه تشخیص حریق و تبعات جبران ناپذیر غیرفعال ماندن این سامانه به هنگام وقوع آتش سوزی جلوگیری کنیم.

مقدمه:
آدمی همواره در برابر آتش، فرآورده های حاصل از آن و تبعات جانی و مالی گسترش آتش، احساس خطر کرده و از دیرباز تا کنون راهکارهایی برای افزایش ایمنی در برابر این نیروی سرکش به کار بسته است. اولین و موثرترین اقدام، دور نگه داشتن سه راس مثلث آتش از یکدیگر است: اکسیژن، سوخت، حرارت.
اما آتش، چه پیش از آنکه توسط انسانهای نخستین مهار شود و چه در دنیای انسان های مدرن، به همان میزان سرکشی، رام و زندگی بخش نیز بوده . پس هیچ گاه نمیتوان از آتش و مثلث پدید آورنده آن، دوری جُست. بنابر این برای اهلی کردن آتش، می بایست همواره آن را رصد کرد و به محض ایجاد حریق یا نشانه های ناشی از حریق، آماده اطفاء آن بود. زیرا واکنش سریع به هر نشانه ای از آتش، موجب جلوگیری و سرکشی آن می شود.


آتش، سازنده تمدن و تهدیدی برای مظاهر آن:
با ورود انسان به دوران کشاورزی و به تبع آن زندگی مدرن، و تبدیل انسان از موجودی کوچنده، به موجودی یکجا نشین، میزان دارایی و مایملک آدمی رو به افزایش گذاشت و حجم دارایی انسان از ابزارهای ابتدایی شکار، به خانه هایی با اثاثیه رو به فزونی و ساختمان های بلند مرتبه و کمپانی هایی با میلیاردها دلار سرمایه بدل شد. همزمان با این دگرگونی، سیر اندیشه و تعالی فلسفه زندگی، جان انسان نیز ارزشمند تر و جایگاه انسان در هستی رفیع تر شد. انسان دریافت که برای داشتن آینده ای روشن تر، می بایست میراث گذشتگان را چون آیینه ای در برابر خویش قرار دهد. پس پاسداری از میراث تاریخی نیز جزو ارزشهای زندگی انسان معاصر شد. همچنین انسان اگرچه موفق شده که تا حدودی بر طبیعت مسلط شود اما می داند بقای او همواره به بقای محیط زیست گره خورده.
اما آتش اگرچه نقشی حیاتی در تطور تاریخی انسان و راحت و رفاه او داشته، اما با کمی بی احتیاطی می تواند راحت و رفاه انسان را در چشم به هم زدنی طعمه خویش کند. پس واکنش سریع در برابر آتش که موجب مهار آن می شود، خود وابسته به اطلاع از حریق و نشانه های آن، همچنین محل دقیق وقوع حریق است.


اولین سیستم های اعلام حریق:
شاید پیشینه این اقدام، ریشه در زمانی داشته باشد که انسان حتی مجهز به زبانی برای ارتباط با دیگران نبوده، اما با تولید اصواتی که گویای اعلام خطر و استمداد از دیگری بوده، سعی در تلاش برای فهماندن نشانه های خطر به نزدیکانش می کرده. اگرچه تا همین اواخر، علائم و نشانه های سامانه های اعلام حریق، به رغم دگرگونی های زبانی تغییر چندانی نکرده، اما نگاهی به سیر بهینه سازی این سامانه، موید افزایش سرعت اطلاع از حریق و اعلام آن، همچنین افزایش روز افزون دقت سامانه ها در تعیین دقیق محل آتش سوزی ست: از به صدا درآوردن زنگ کلیسا، سوت بخار کارخانه یا زنگ دستی نگهبانان برای اطلاع رسانی به آتش نشانی تا سیستم های اعلام حریق هوشمند امروزی.
اولین سیستم اعلام حریق در 1685 در نیویورک متولد شد. در این شهر، به برخی افراد، مسئولیت گشت زدن در شهر و رصد کردن نشانه های حریق سپرده شد تا به کمک سطل هایی که روی یک نردبان آویخته شده بودند و زنگوله هایی که همراه داشتند، مردم را از وقوع حریق مطلع سازند

در اوایل قرن نوزدهم، زمانی که فناوری به سطح تازه ای از شکوفایی رسیده بود، روش اعلام حریق نیز دستخوش دگرگونی و بهینه سازی شد. سیستم تلگراف، با تعبیه دو جعبه اعلام هشدارِ مجهز به شاسی تلگراف، برای ارسال گزارش آتش سوزی هایی منطقه به کار گرفته شد: یک نفر با چرخاندن دستگیره ی متصل به جعبه و زدن شاسی تلگراف، پیامی را به ایستگاه مرکزی اعلام حریق، ارسال می کرد. و شخص گیرنده پیام در ایستگاه مرکزی، آدرس محل آتش سوزی را به مرکز اتش نشانی ارسال می کر.


برق به کمک تشخیص آتش آمد:
در اواخر قرن نوزدهم، سیستم اعلام حریق برقی اختراع شد. این اولین باری بود که یک ترموستات ( دما پا) می توانست حرارت ناشی از حریق را تشخیص داده و با راه اندازی خودکار سامانه اسپرینکلر حریق را خاموش کند. سرویس حافظت در برابر حریق نیز در همین زمان متولد شد و متناسب با پیشرفت این سرویس، سامانه اعلام حریق نیز، دقیق تر و کارامد تر شد.
به کمک دانش و فناوری، به روز ترین سیستم های اعلام حریق به دستگاه هایی آدرس پذیر تبدیل شده اند. پیش از دتکتورهای آدرس پذیر، در سیستم های متعارف یا کانونشنال، نمایشگری مرکب از اعداد و ارقام در کنترل پنل تعبیه شده بود که منطقه وقوع حریق را مشخص می کرد. اما دکتکتورهای آدرس پذیر، نقطه دقیق وقوع حریق را نشان می دهند. افزون بر این، مزیت دیگر دتکتورهای آدرس پذیر، به روز بودن قابلیت های تشخیصی آنهاست. در زمان حادثه، زمان اصلی تر عامل برای حفاظت از ساکنان و ساختمان است و سرعت و دقت تشخیص سامانه ادرس پذیر، نقشی اساسی در استفاده بهینه از زمان را ایفا می کند.
و امروزه نیز سازندگان سیستم های آدرس پذیر هوشمند، با بهره گیری از امواج و سیستم های وایرلس ( بی سیم) نسل جدیدی از سامانه های اعلام حریق را به صنعت ایمنی و آتش نشانی ارائه کرده اند که علاوه بر تشخیص سریع، دقیق و هوشمندانه حریق، مشکلات ناشی از کابل کشی، قطع کابلهای رابط، لزوم بازدید فصلی سامانه و... را به حداقل رسانده اند.



صرف هزینه گزاف بدون نتیجه یا طراحی درست سامانه برای تضمین راحتی و رفاه؟
سامانه های تشخیص و هشدار آتش، همانند موجودی ارگانیک، نیازمند مراقبت و رسیدگی هستند. در غیر این صورت، به مرور زمان از کار می افتند و یا با اعلام هشدارهای کاذب، باعث آزردگی ساکنین یا مسئولین شده، و ناچار خاموش و بلا استفاده باقی می مانند.
بر اساس محاسبه ارزش اموال منقول و غیر منقول، همچنین ارزش جان ساکنین، ارزش منابع محیط زیست و ... هزینه ای که بابت خرید و نصب سیستم های اعلام حریق پرداخته میشود، نوعی سرمایه گذاری نهان به حساب می آید و از دیگر سو، بیمه هرگز قادر به جبران کامل خسارت مالی و خسارت های روانی و جانی ناشی از حریق نخواهد بود، منطقی است اگر با طراحی و مشاوره درست برای خرید و جاگذاری اصولی و متناسب با کاربری محیط، از اتلاف هزینه ناشی از ناکارآمدی سامانه تشخیص حریق و تبعات جبران ناپذیر غیرفعال ماندن این سامانه به هنگام وقوع آتش سوزی جلوگیری کنیم.
برای این مهم می بایست شناختی کلی از نشانه های حریق و نحوه عملکرد سیستم اعلام حریق ( بسته به نوع و کاربری این سیستم) در مواجهه با آتش داشته باشیم.


نشانه های حریق:
آتش اکسایش سریع یک ماده در فرآیند گرمازای احتراق است که منجر به تولید نور، گرما و برخی مواد دیگر میشود. سوزانندگی آتش به علت آزاد سازی انرژی در تبدیل پیوند شکننده کوالانسی در مولکول اکسیژن به پیوند قوی تر فرآورده های حاصل از احتراق همچون دی اکسید کربن و آب است. (418 کیلو ژول در ازای 32 گرم مولکول اکسیژن) . آنچه در این پدیده کمترین نقش را ایفا می کند، پیوند انرژی های سوخت است. در نقطه معینی از واکنش احتراق، که نقطه اشتعال نامیده می شود، شعله ایجاد می شود. شعله بخش قابل رویت آتش است که عمدتا شامل دی اکسید کربن، بخار آب، اکسیژن و نیتروژن است.
اما هر مرحله از این فرآیند، دارای نشانه هایی است که می توان به کمک یک سیستم بر آنها نظارت کرد:

1- نشانه های آئروسل: احتراق، باعث انتشار ذرات جامد و مایع در هوا می شود که قابل رویت نیستند، چرا که اندازه آنها در محدوده میکرومتر برآورد می شود. همین ذرات اگر توسط آتش تولید شوند با نام کلی «دود» شناخته می شوند.
استاندارد NFPA 72 دود را با عنوان ذرات معلق مرئی یا نامرئی احتراق تعریف می کند. برخی نیز دود را حاصل احتراق ناقص می دانند.به طور کلی دود، حاصل همآیی ذرات مایع و جامد است و گستره قابل توجهی از ابعاد ذرات را بسته به مواد قابل اشتعال و مدت زمان احتراق را شامل می شود.

2- نشانه های انتشار انرژی: در طول مدت زمان آتش سوزی، انرژی های مختلفی به اطراف متصاعد می شود، از جمله انرژی حرارتی، انرژی تابشی IR ( مادون قرمز) و UV (فرابنفش) . اشعه های مادون قرمز و فرابنفش اغلب نخستین نشانه هایی از احتراق هستند که قابل تشخیص اند. اشعه مادون قرمز برای شناسایی حریق های دارای شعله و حریق های بدون شعله قابل ردیابی است. اشعه فرابنفش اما بیشتر در تشخیص حریق های دارای شعله ردیابی می شوند.
انرژی حرارتی نیز با افزایش درجه حرارت هوای محیط قابل رصد کردن است.
تولید دود، نشانه ی تغییر یک عامل (مثلا گاز) نسبت به میزان حضور همان عامل شرایط عادی است. این نشانه قابل استفاده است. اما در سایر نشانه های احتراق، تنها زمانی می توان به میزان تغییرات یک عامل محیطی (سیگنال) اعتماد کرد، که آن تغییر، بیشتر از تغییرات محیط در شرایط عادی باشد. به تغییرات محیط در شرایط عادی اصطلاح نویز اطلاق می شود.
مولفه ای که در ارتقاء عملکرد و اجتناب از آلارم های کاذب موثر است، Ratio یا نسبت سیگنال به نویز است. هر چه مولفه Ratio در یک دتکتور بالاتر باشد، هشدارهای آن دتکتور قابل اعتماد تر است.

3- نشانه های گازی: هنگام آتش سوزی، دگرگونی های فراوانی در هوای محیط ایجاد می شود، چه در منطقه وقوع آتش، چه در مناطق دور از منشاء آن. این گازهای ناشی از آتش سوزی، عمدتا در حالت عادی در هوا وجود ندارند و به همین خاطر رصد کردن آنها نشانه موثقی برای تشخیص حریق است. به این نشانه ها، نشانه های گاز تولیدی می گویند . نشانه گازی مهمی که حین اتش سوزی اتفاق می افتد، کم شدن میزان اکسیژن محیط است.
بخار آب، مونوکسید کربن، دی اکسید کربن، هیدوژن کلراید، آمونیاک و ... از جمله گازهایی که حین حریق متصاعد می شوند. اما با توجه به نوع سوخت، ممکن است گازهای ذکر شده تولید شود و در کاربردهای عمومی سیستم اعلام حریق، رصد کردن همه این گازها، چندان منطقی نمی باشد. CO یا مونوکسید کربن اما تقریبا در تمامی حریق ها تولید می شود.



درک رفتار سیستم اعلام حریق و انتخاب سیستم، متناسب با محیط کاربری
این انتظار که بدون در نظر گرفتن استانداردهای تعیین شده، و بی توجه به محیط و مواد قابل احتراق، فقط به نصب نوعی از این سامانه ها اکتفا کنیم و سیستم اعلام حریق نیز مانند یک موجود افسانه ای رفتار کرده و ناجی ما و ما یملک ما باشد، انتظاری غیر منطقی و خام است.
از جمله نکاتی که پیش از انتخاب و اجرای این سیستم می بایست مد نظر مصرف کننده و نصاب باشند، می توان به این موارد اشاره کرد: ارتفاع سقف، جریان هوا، دما، رطوبت، نوع کاشف، منبع آب، زمان انتظار برای رسیدن آتش نشانی، مسکونی یا تجاری بودن محیط، طراحی خروجی های ساختمان، سطح نویز محیط و ...



انواع سیستم های اعلام حریق:
سیستم های اعلام حریق به دو دسته کلی 1- متعارف و 2- آدرس پذیر تقسیم می شوند که نوع آدرس پذیر این سیستم ها نیز متشکل از 1- آدرس پذیر عادی، 2- آدرس پذیر هوشمند و 3- آدرس پذیر بی سیم (wireless) است.




سیستم اعلام حریق متعارف:
قدیمی ترین سیستم اعلام حریق سیستم متعارف است. ویژگی این سیستم بدین شرح است:
- سادگی استفاده و مقرون به صرفه بودن از نظر هزینه.
- قابلیت پوشش دادن یک یک منطقه ZONE از ساختمان، به کمک چند کاشف ( دتکتور) و شستی اعلام حریق، و اتصال مناطق مختلف ساختمان در قالب یک مدار به هم پیوسته به مرکز کنترل اعلام حریق ( هر مدار نماینده یک منطقه)
- تشخیص وضعیت هشدار یا خطا در مدار با تغییر مقاومت الکتریکی مدار





از مزایای سیستم اعلام حریق متعارف به این موارد می توان اشاره کرد:
- نصب آسان
- هزینه بسیار پایین چه در مقوله خرید چه در مقوله راه اندازی و چه استفاده
- کاربری و تعمیر و نگهداری آسان
- سازگاری اغلب تجهیزات یک برند با سایر برندها
- عدم نیاز به برنامه ریزی کامپیوتری در غالب موارد
- استفاده در پروژه های کوچک

اما در کنار این مزایا، سیستم های اعلام حریق متعارف محدودیت هایی نیز دارند:
- ناتوانی پنل مرکزی در تشخیص دقیق محل وقوع آتش سوزی
- عدم امکان اتصال شبکه ای پنل های کنترل مرکزی با یکدیگر
- ناتوان در تعریفی انعطاف پذیر در روابط خروجی ها و ورودی های سیستم
- الزام استفاده از کابل کشی بیشتر نسبت به سیستم های جدیدتر


سیستم اعلام حریق آدرس پذیر:
این سامانه، نسخه ارتقاء یافته سیستم های اعلام حریق متعارف است با این تفاوت که هر کدام از تجهیزات ورودی و خروجی نظیر دتکتورها، شستی اعلام حریق، آژیر و فلاشرها دارای یک آدرس خاص هستند که این آدرس خاص باعث شناسایی دقیق هر تجهیز می شود. این مزیت مولفه مهمی در استفاده بهینه از زمان و مدیریت بهینه عملیات اطفاء حریق است.

از مزایای سیستم های آدرس پذیر اعلام حریق به این موارد می توان اشاره کرد:
- کابل کشی کمتر نسبت به سیستم متعارف
- عیب یابی سریعتر نسبت به سیستم متعارف
- انعطاف پذیری فراوان در تعریف روابط بین ورودی ها و خروجی های سامانه
- دقت بالا در تشخیص دقیق محل وقوع حریق
- قابل استفاده در پروژه های متوسط و بزرگ

اما محدودیت های این سیستم نیز می بایست مورد توجه قرار بگیرند:
- هزینه غیر قابل مقایسه نصب این سامانه در پروژه های کوچک به نسبت هزینه های سیستم متعارف
- نصب و راه اندازی نسبتا دشوار و نیازمند دانش فنی
- نیاز به آموزش متولیان ساختمان برای استفاده و درک علائم و نشانه های سامانه
- عدم سازگاری کامل برندهای مختلف با یکدیگر

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر هوشمند
سیستم اعلام حریق آدرس پذیر هوشمند نیز از ساختاری مشابه ساختار نسل پیشین خود بهره می برد ( هم بندی حلقوی و امکان تشخیص دقیق محل وقوع حادثه و ...).
اما بارزترین تفاوت این نسل و نسل پیش از خود، در دقت بالای تشخیص شرایط منجر به اعلام هشدار خطا و اعلام هشدار واقعی ست. این بدین خاطر است که بر خلاف سیستم آدرس پذیر معمولی که بر مبانی باینریِ صفر و یک ( وضعیت عادی، وضعیت هشدار) بنا نهاده شده، نسل هوشمند این سیستم مجهز به تراشه های هوشمندی ست که در دتکتور ها تعبیه شده اند تا پیوسته شرایط را آنالیز کرده، به صورت نرم افزاری داده ها را با یکدیگر و با پنل مرکزی به اشتراک گذاشته و بعد از حصول اطمینان از بروز قطعی حادثه، اعلام خطر می کنند. به همین سبب به سیستم اعلام حریق آدرس پذیر هوشمند، صفت آنالوگ نیز اطلاق می شود.

از مزایای این سیستم می توان به این ویژگی ها اشاره کرد:
- قابلیت تنظیم میزان حساسیت Threshold دتکتورها ( حتی بر اساس روز و شب)
- رصد شرایط دتکتورها از روی پنل مرکزی
- کالیبراسیون اتوماتیک تغییر بر اساس شرایط محل استفاده
- تعیین چند سطح اعلام‌خطر ( پیش هشدار و هشدار اصلی)
- هزینه تعمیر و نگهداری پایین‌تر
اما به‌مانند دیگر سامانه‌ها، این سامانه نیز محدودیت‌هایی دارد:
- هزینه خرید و نصب نسبتاً بالا
- پیچیدگی نصب و راه‌اندازی
- پیچیدگی درک نحوه کاربری به‌ویژه برای غیر متخصصین
- لزوم استفاده از یک برند برای همه تجهیزات

سیستم اعلام حریق بی‌سیم (Wireless):
ساختار سیستم اعلام حریق بی‌سیم نیز مشابه آن چیزی ست که سیستم اعلام حریق آدرس پذیر بر مبنای آن عمل می‌کند، با این تفاوت که:
ارتباط بین تجهیزات، بدون استفاده از کابل و تنها به‌وسیله امواج رادیویی برقرار می‌شود( بر اساس آیین‌نامه ابلاغ‌شده سازمان آتش‌نشانی در تهران، خروجی آژیر اعلام‌خطر می‌بایست توسط کابل با سامانه در ارتباط باشد)
در مورد آدرس پذیری دقیق که منجر به واکنش سریع‌تر می‌شود، سیستم اعلام حریق بی‌سیم دقیقه مشابه سیستم آدرس پذیر است. علاوه بر این، سیستم اعلام حریق بی‌سیم هم از رده معمولی ( باینری) و هم، رده هوشمند (آنالوگ) تولیدشده.

آنچه باعث برتری سیستم اعلام حریق بی‌سیم نسبت به سایر سیستم‌های اعلام حریق می‌شود این است که:
- به دلیل ارتباط رادیویی تجهیزات با یکدیگر، نیاز به خراش سقف و دیوار برای کابل‌کشی وجود ندارد. این مزیت متولیان موزه‌ها و اماکن تاریخی و میراث فرهنگی را ، همچنین سایر مکان‌هایی که امکان سیم‌کشی در آن‌ها وجود ندارد، بر آن داشته تا بدون نگرانی از تبعات جبران‌ناپذیر تخریب ساختمان، از سیستم اعلام حریق استفاده کنند.
- خطاهای کاذب که ناشی از ایرادات سیم‌کشی یا اتصال کوتاه است، در این سیستم به صفر رسیده
- به علت به‌روز بودن تکنولوژی مورداستفاده در این سیستم، دقت بالا در تشخیص محل دقیق وقوع حریق، نسبت به سیستم‌های هم‌خانواده، تفاوت معناداری دارد.
- بازه فرکانسی امواج رادیویی این سیستم در محدوده ایست که بدون تداخل با سایر امواج محیط، مورد تائید مراجع پزشکی نیز بوده و کاملاً امن است.


اجزای سیستم اعلام حریق:
هنگام وقوع حوادثی که منجر به آتش‌سوزی می‌شوند، عملی می‌بایست وقوع حریق را تشخیص دهد، به عامل دیگری اعلام کند، بعد از تائید صحت خبر، عامل دوم علاوه بر اعلام‌خطر، متصدی اطفاء حریق را فرامی‌خواند.
این فرآیند درگذشته توسط انسان‌هایی که به‌منظور رصد نشانه‌های حریق گماشته می‌شدند، و سایر عوامل انسانی دیگر انجام می‌شد. اما امروزه هرکدام از این وظایف توسط یک دستگاه به‌طور خودکار انجام می‌شود. این دستگاه که درمجموع سیستم اعلام حریق را تشکیل می‌دهند، عبارت‌اند از:
- ورودی‌های سیستم که وظیفه رصد حریق را به عهده دارند: شامل دتکتورهای دود، دتکتور حرارت، دتکتور گاز و همچنین، شستی‌های اعلام حریق.




- پنل مرکزی که وظیفه دریافت پیام از کاشف‌ها و سایر ورودی‌ها را عهده‌دار است و بعد از حصول اطمینان از صحت وقوع حادثه، فرمان اعلام‌خطر و شروع به کار تجهیزات اطفاء اتوماتیک را صادر می‌کند
- خروجی‌های سیستم که آژیرها، فلاشرها، رله‌ها، تلفن کننده‌ها و سایر وسایل اعلام‌خطر هستند.





- منابع تغذیه برق، باطری‌ها و سایر تجهیزات لازم برای راه‌اندازی و ارتباط بین سه عامل اصلی






نتیجه‌گیری:
بحث درباره آتش، عوامل مؤثر در ایجاد آتش، عوامل مؤثر در سرکشی آتش، نحوه رام کردن این نیروی بالقوه، زیستن با حداکثر آسودگی خاطر در کنار این موهبت طبیعی، و سایر مباحث فنی و ایمنی موضوعاتی هستند که می‌بایست به تفکیک و تدقیق، بیان‌شده و به زبانی ساده در اختیار عموم مردم قرار داده شود. چراکه بسیاری از حوادث بنیان فکنی که آدمی را در برابر این نیروی سرکش به‌زانو درآورده‌اند، ناشی از عدم اطلاع شهروندان از نکات بسیار ساده ایمنی بوده و قابل‌مهار.
آتش پوشان به همت جمعی از صاحب‌نظران عرصه ایمنی و آتش‌نشانی، هر ماه مقاله‌ای دراین‌باره منتشر می‌کند تا نقشی کوچک در گستره حوزه ایمنی و بهداشت محیط داشته باشد و بدین‌وسیله هم دانش عمومی جامعه در این حوزه را ارتقا دهد و هم قدردان زحمات ارزشمند آتش‌نشان‌ها و دلسوزانی باشد که برای زندگی هر چه امن‌تر مردم میهنمان، بی‌وقفه در تلاش هستند.




منابع:
1- www.researchgate.net
2- https://protectanddetect.co.uk
3- https://le-detecteur-de-fumee.fr/
4- سایت سازمان آتش‌نشانی: www.125.ir
5- کتاب ارزشمند مهندسی اعلام حریق، نوشته محمد موسی زاده، نشر یزدا
6- کتاب ارزشمند سیستم‌های اعلام حریق، نوشته محمدرضا سلطان دوست، نشر یزدا